Τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου
Ὁ ἅγιος Εὐθύμιος ἔζησε τόν τέταρτο αἰώνα, τόν χρυσοῦ αἰώνα τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχουμε τότε τούς μεγάλους πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, πολλούς ἁγίους, καί πολλά τότε ὁλοκληρώθηκαν γιά τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Καί τά ἔχουμε ἔκτοτε μέχρι σήμερα καί θά ὑπάρχουν μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Ἴσως ὄχι τυχαῖα ἦρθαν στό στόμα μου τά λόγια αὐτά, ὅτι ἔζησε τόν χρυσοῦν αἰώνα τῆς Ἐκκλησίας, καί μήπως στά λίγα λεπτά πού μένουν, πού ἔχουμε στή διάθεσή μας, νά ποῦμε κάτι, καί παρακαλῶ νά τό προσέξουμε.
Εἴπαμε καί ἄλλη φορά ὅτι ἴσως ποτέ ἄλλοτε ἡ κοινωνία στήν ὁποία ζοῦμε νά μήν ἦταν τόσο ἐπικίνδυνη γιά τούς χριστιανούς. Οὔτε στά χρόνια τῆς εἰδωλολατρίας ἦταν τόσο ἐπικίνδυνα τά πράγματα, διότι ἤ ἦταν χριστιανός κανείς ἤ ἦταν εἰδωλολάτρης, οὔτε στά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας, διότι ἤ ἦταν κανείς ὀθωμανός ἤ ἦταν χριστιανός. Οὔτε στά χρόνια τῶν διωγμῶν, πού ὑπῆρχε εἰδωλολατρία, δέν ὑπῆρχε κάτι ἐνδιάμεσο μεταξύ χριστιανικῆς ζωῆς καί εἰδωλολατρικῆς ζωῆς, ὥστε κάποιοι νά ξεγιελιοῦνται καί νά εἶναι ἐκεῖ, οὔτε στά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας.
Σήμερα δέν ὑπάρχει δυστυχῶς αὐτό. Τό πνεῦμα τῆς σημερινῆς κοινωνίας εἶναι τέτοιο πού ἰσοπεδώνει τά πάντα, καί ὁ κίνδυνος εἶναι πάρα πολύ μεγάλος. Καί καθώς ἐπηρεαζόμαστε ἀπό τό πνεῦμα αὐτό τῆς ἐποχῆς, τελικά, παρά τήν καλή μας διάθεση, παρά τούς κάποιους κόπους πού ἴσως κάνουμε, δέν γινόμαστε, δέν μποροῦμε νά γίνουμε ἀληθινοί χριστιανοί.
Τό πνεῦμα τό σημερινό εἶναι ἀνταγωνιστικό· καθένας προσπαθεῖ νά ξεπεράσει τόν ἄλλο καί ὑποφέρει, καθώς δέν ἀνέχεται νά εἶναι δεύτερος, νά ἔρχεται δεύτερος. Τό πνεῦμα ἐπίσης εἶναι πῶς νά εὐχαριστήσει κανείς τόν ἑαυτό του. Καί τό ἕνα καί τό ἄλλο ἐπηρεάζουν πάρα πολύ τούς χριστιανούς. Πάρα πολύ.
Γι᾿ αὐτό βλέπει κανείς σέ ψυχές πού κατά τά ἄλλα ἔχουν μιά ἁγνότητα, μιά καλή διάθεση, νά μπαίνει τό πνεῦμα τοῦ ἀνταγωνισμοῦ, τό πνεῦμα τῆς ζήλειας. Τί νά κάνει ὕστερα αὐτή ἡ ψυχή; Δέν νομίζω ὅτι μποροῦσε νά ὑπάρχει, στόν βαθμό πού ὑπάρχει σήμερα, πνεῦμα ἀνταγωνισμοῦ καί πνεῦμα ζήλειας στά χρόνια τῆς εἰδωλολατρίας καί τῆς τουρκοκρατίας.
Ἐκεῖνο πού θά ἤθελα νά πῶ εἶναι νά προσπαθήσουμε ὅλοι μας, ὅσο γίνεται, νά μήν ἐπηρεαστοῦμε ἀπό τά πνεύματα αὐτά. Καί δέν ξέρω ἐάν ταιριάζει νά τό τονίσω καί νά τό συνδέσω αὐτό μέ τό ὅτι αὐτές τίς ἡμέρες ἑτοιμαζόμαστε νά κάνουμε τό μνημόσυνο γιά τόν π. Τιμόθεο, ἐπί τῇ συμπληρώσει τεσσαράκοντα ἐτῶν ἀπό τήν κοίμησή του. Ταιριάζει, νομίζω, νά βάλουμε μιά ἀρχή, νά κάνουμε ἕνα καινούργιο ξεκίνημα, καθώς ὁ πατήρ Τιμόθεος εἶχε ἁγνό καί καθαρό βίο. Δέν εἶχε ἡ ζωή του τέτοιου εἴδους πνεύματα· δέν ἐπηρεαζόταν ἀπό τέτοια πράγματα –βέβαια, ἦταν λίγο καλύτερα τότε ἀκόμη τά πράγματα· δέν ἦταν ὅπως τώρα. Εἶχε πολύ καθαρό βίο. Καθαρό βίο μέ τή γενικότερη σημασία τῆς λέξεως· ὄχι μόνο μέ τήν εἰδική. Δέν εἶχε ἡ ζωή του αὐτά τά μίγματα, καί δέν ὑπῆρχε στήν ψυχή του αὐτό τό πνεῦμα τῆς ἰσοπεδώσεως.
Καί μήπως εἶναι μιά καλή εὐκαιρία ἀπόψε νά κάνουμε ἕνα ξεκίνημα, καί νά ζητήσουμε τίς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Εὐθυμίου, ἀλλά καί τοῦ ἁγίου Μαξίμου πού θά ἔχουμε τήν ἑορτή του αὔριο, καί τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἀποστόλου Τιμοθέου πού θά ἔχουμε μεθαύριο. Νά ζητήσουμε καί τίς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων αὐτῶν, γιά νά κάνουμε ἕνα ξεκίνημα, ὥστε σιγά-σιγά νά μήν εἶναι ἡ ζωή μας ἁπλῶς ἕνας ἀγώνας, πού μοιάζει μερικές φορές ἄχαρος, καί ἀσφυκτιᾶ κανείς μέσα στό ὅλο κοσμικό πνεῦμα, πού ἐπικρατεῖ μεταξύ ἀδελφῶν ἐν Χριστῷ καί ὄχι ἁπλῶς τοῦ κόσμου.
Δέν ἐπικρατεῖ κοσμικό πνεῦμα στόν κόσμο μόνο· καί μεταξύ τῶν χριστιανῶν ἐπικρατεῖ, καί ἀσφυκτιᾶ ἡ ψυχή. Τί νά κάνει κανείς; Νά ζητήσουμε τίς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων καί νά παρακαλέσουμε τόν Θεό νά μᾶς φωτίσει, νά μᾶς βοηθήσει, νά μᾶς κεντρίσει, ὥστε νά κάνουμε, νά βάλουμε μιά ἀρχή ὅλοι: νά μετανοήσουμε ἀληθινά, νά ταπεινωθοῦμε, νά ἀγαπήσουμε τό γνήσιο, τό ἀληθινό, τό καθαρό, τό ἁγνό.
Τί θά καταλάβουμε ἀπό τόν κόσμο; Ὅπου νά ᾿ναι φεύγουμε. Φεύγουμε. Κι ἐκεῖνοι ἀκόμη πού θά ζήσουν ἄλλα ἑξήντα χρόνια, θά φύγουν. Τί θά καταλάβουμε; Τί θά κερδίσουμε; Τόν καιρό μας θά χάσουμε. Καί τό κακό εἶναι ὅτι ἡ ψυχή, μέ τίς αἰσθήσεις πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ρουφάει ὅλο τό κοσμικό αὐτό πνεῦμα, καί δημιουργεῖται κατάσταση μέσα της πού δύσκολα γιατρεύεται μετά. Εἶναι ἄχαρα τά πράγματα.
Πέρα λοιπόν ἀπό τόν ἀγώνα πού πρέπει νά κάνουμε ὁ καθένας μας –καθαρό, ἀληθινό ἀγώνα, καί νά μή φοβηθοῦμε καθόλου νά ταπεινωθοῦμε, νά χάσουμε τόν παλαιό ἄνθρωπο, νά λυτρωθοῦμε ὁριστικά ἀπό τά ὅποια ἀτού μας, πού εἶναι σέ τελευταία ἀνάλυση κίνδυνος τῆς ψυχῆς– πέρα λοιπόν ἀπό τόν ἀγώνα αὐτόν, καί μεταξύ μας περισσότερο νά ἔχουμε ἐπικοινωνία, περισσότερο ἀγάπη νά ἔχουμε, περισσότερο νά αἰσθανόμαστε ὅτι ὑπάρχει ἕνα κάπως καθαρό, κάπως ἁγνό περιβάλλον, ἀπό τό ὁποῖο λείπει αὐτή ἡ ἰσοπέδωση, λείπουν αὐτές οἱ μίξεις, αὐτά τά ἀνακατέματα. Καί θά εἶναι μιά ἀνακούφιση αὐτό, διότι μόνος του κανείς πνίγεται.
Ἔχοντας καί ἄλλους ὁλόγυρά του –μπροστά, πίσω, δεξιά, ἀριστερά– πού δέν ἔχουν πνεῦμα ἀνταγωνιστικό, παίρνει μιά ἀνάσα κανείς, νιώθει μιά ἀνακούφιση. Νά ξεπεράσουμε τόν ἀτομισμό μας. Νά ξεπεράσουμε ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα μᾶς ἀπομονώνουν, τά ὁποῖα μᾶς κάνουν νά πνιγόμαστε μέσα στόν ἑαυτό μας. Καί πιστεύω ὅτι ὁ Θεός πού τό θέλει αὐτό –δέν μπορεῖ– θά μᾶς βοηθήσει νά γίνει πραγματικότητα. Ἀρκεῖ ἐμεῖς ἀφ᾿ ἑνός εἰλικρινά καί τίμια νά τό ζητήσουμε καί ἀφ᾿ ἑτέρου νά εἴμαστε πρόθυμοι νά τό δεχθοῦμε, καθώς θά μᾶς τό δώσει, ἀλλά καί νά εἴμαστε πρόθυμοι, ὅ,τι καί νά μᾶς στοιχίσει αὐτό, εὐχαρίστως νά τό ὑποστοῦμε.
Ὁ Θεός βοηθός.
20-1-1994