Τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Ἀνδρονίκου καί Ἀθανασίας τῆς συμβίας αὐτοῦ
Οὗτος ὁ ὅσιος Ἀνδρόνικος ἦτο ἀπό τήν μεγάλην Ἀντιόχειαν ἐν ἔτει 540, ἀργυροπράτης κατά τήν τέχνην, εὐλαβής πολλά· γεμάτος ἀπό ἀγαθά ἔργα καί πλούσιος ἀπό τά σωματικά ἀγαθά. Οὗτος ἐπῆρε μέ γάμον γυναῖκα τήν Ἀθανασίαν, ἥτις καί αὐτή ἦτο σεμνή καί θεοφιλής. Συμφωνήσας δέ μέ αὐτήν εἰς καλόν καί θεάρεστον πρᾶγμα, ἐμοίρασαν εἰς τρία τόν πλοῦτόν των, καί τό μέν ἕν μέρος ἔδιδαν ἀφθονοπαρόχως εἰς τούς πτωχούς, τό δέ ἄλλο τό ἔδιδαν δάνειον, χωρίς τόκον, εἰς τούς χρείαν ἔχοντας· τό δέ τρίτον μέρος τό οἰκονόμουν εἰς τό ἐργαστήριον τοῦ ἀργυροπρατείου, διά νά ἐκβάζουν τά πρός τό ζῆν ἀναγκαῖα. Ἐγέννησαν δέ καί δύο παιδία, ἕν ἀρσενικόν καί ἕν θηλυκόν. Ἀφοῦ δέ ταῦτα ἐγεννήθησαν, ὁ εἷς τόν ἄλλον δέν ἤγγισαν· ἀλλ᾿ ἐπέρνων τήν ζωήν των καί οἱ δύο μέ σωφροσύνην καί μέ προσευχάς, καί ἐκαταγίνοντο εἰς τό νά ἐλεοῦν τούς πτωχούς καί νά ἐπισκέπτονται τούς ἀσθενεῖς. Ὕστερον δέ ἀπό δώδεκα χρόνους τῆς αὐτῶν συνοικήσεως, ὅτε τά τέκνα των ἦσαν εἰς ἐκείνην τήν ἡλικίαν, κατά τήν ὁποίαν ἔμελλον νά χαροποιοῦν τούς γονεῖς των, τότε, λέγω, εἰς μίαν ἡμέραν ἀπέθανον ἐν ταυτῷ καί τά δύο. Ὁ μέν λοιπόν μακάριος Ἀνδρόνικος δέν ἔδειξεν κἀνέν ἄνανδρον κίνημα διά τόν θάνατον τῶν παιδίων του, ἀλλά μᾶλλον τήν ἀοίδιμον ἐκείνην φωνήν τοῦ Ἰώβ ἐξεφώνησεν· «Αὐτός γυμνός ἐξῆλθον ἐκ κοιλίας μητρός μου, γυμνός καί ἀπελεύσομαι», ἡ δέ συμβία αὐτοῦ Ἀθανασία εἶχε λύπην ἀπαρηγόρητον· ὅθεν ἀφοῦ ἐνεταφιάσθησαν τά παιδία εἰς τό Μαρτύριον, ἤτοι εἰς τόν ναόν τοῦ ἁγίου μάρτυρος Ἰουλιανοῦ, δέν ἠθέλησε πλέον νά ἐκβῇ ἀπό ἐκεῖ, ἀλλ᾿ ἔλεγεν· ἐδῶ θέλω συναποθάνῃ καί ἐγώ! Ἐδῶ θέλω ἐνταφιασθῇ καί ἐγώ ὁμοῦ μέ τά τέκνα μου! Καί τόν μέν Ἀνδρόνικον ἐπῆρεν ὁ πατριάρχης εἰς τό πατριαρχεῖον, διά νά τόν παρηγορήσῃ, ἡ δέ Ἀθανασία δέν ὑπέφερε νά ἐξέλθῃ ἔξω ἀπό τόν ναόν τοῦ ἁγίου μάρτυρος Ἰουλιανοῦ· ἀλλ᾿ ἔμεινεν ἐκεῖ θρηνοῦσα καί κλαίουσα γοερῶς. Κατά δέ τό μεσονύκτιον φαίνεται εἰς αὐτήν, ἔξυπνον οὖσαν –δέν κοιμόταν– ὁ μάρτυς εἰς σχῆμα μοναχοῦ καί τῇ λέγει. Τί ἔχεις, ὦ γύναι, καί κλαίεις; Διατί δέν ἀφήνεις τούς ἐδῶ εὑρισκομένους νά ἡσυχάσουν; ἡ δέ ἀποκριθεῖσα, μή βαρυνθῇς, αὐθέντα μου, εἶπε, κατ᾿ ἐμοῦ τῆς δούλης σου, ὅτι πολύν πόνον καί θλῖψιν ἔχω· ἐπειδή δύο μόνον τέκνα ἔχουσα, καί τά δύο τά ἔθαψα σήμερον. Ὁ δέ μάρτυς ἀπεκρίθη. Μή κλαῖε δι᾿ αὐτά, διότι λέγω σοι, ὦ γύναι, ὅτι καθώς ἡ φύσις τοῦ ἀνθρώπου ζητεῖ τό φαγητόν καί ἀδύνατον εἶναι νά μή δώσῃ τις εἰς τόν ἑαυτόν του νά φάγῃ, τοιουτοτρόπως καί τά παιδία ζητοῦν χρεωστικῶς ἀπό τόν Θεόν διά νά δώσῃ εἰς αὐτά ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τά μέλλοντα ἀγαθά του· δικαιοκρίτα, λέγοντα, Κύριε, ἀντί τῶν ἐπιγείων ἀγαθῶν, ὧν μᾶς ὑστέρησες, μή ὑστερήσῃς ἡμᾶς καί τά ἐπουράνια ἀγαθά σου. Ταῦτα ἡ Ἀθανασία ἀκούσασα κατενύγη καί μετέβαλε τήν λύπην της εἰς χαράν, λέγουσα· λοιπόν ζῶσι τά τέκνα μου ἐν οὐρανοῖς, καί διατί ἐγώ νά κλαίω; ὅθεν στραφεῖσα ἐζήτει τόν μοναχόν ἐκεῖνον, ὅστις τῆς εἶπε ταῦτα. Τριγυρίσασα δέ τόν ναόν ὅλον καί μή εὑροῦσα αὐτόν, ἠρώτησε τόν θυρωρόν λέγουσα· ποῦ εἶναι ὁ μοναχός ἐκεῖνος ὅστις ἐμβῆκε τώρα ἐδῶ; ἀπεκρίθη ὁ θυρωρός· βλέπεις ὅτι ὅλαι αἱ θύραι εἶναι σφαλισμέναι, καί λέγεις ποῦ εἶναι ὁ μοναχός; ἐννόησε δέ ὁ θυρωρός, ὅτι εἶδεν ὀπτασίαν. Ἡ δέ Ἀθανασία φοβηθεῖσα, ἐγύρισεν εἰς τόν οἶκόν της καί ἐδιηγήθη εἰς τόν ἄνδρα της ὅσα εἶδεν· ὅθεν ἐζήτησεν ἀπό αὐτόν διά νά τήν βάλῃ εἰς μοναστήριον.
Ὁ δέ Ἀνδρόνικος δεξάμενος τόν λόγον μετά χαρᾶς, (διότι καί αὐτός ἐπόθει τοῦτο) διεμοίρασε τό περισσότερον μέρος τῆς περιουσίας του εἰς τούς πτωχούς, καί ἠλευθέρωσε τούς δούλους, τούς ὁποίους εἶχεν ἐξηγορασμένους· τά δέ λοιπά ὑπάρχοντά του ἄφησεν εἰς τόν πενθερόν του, παραγγείλας εἰς αὐτόν νά κάμῃ νοσοκομεῖα καί ξενοδοχεῖα μοναχῶν. Λαβών λοιπόν ὀλίγα ἔξοδα διά τόν δρόμον, ἐξῆλθε τήν νύκτα ἔξω ἀπό τήν πόλιν τῆς Ἀντιοχείας αὐτός καί ἡ γυνή αὐτοῦ, οἱ δύο μόνοι. Βλέπουσα δέ ἡ Ἀθανασία ἀπό μακράν τήν οἰκίαν της, ἐσήκωσε τά ὄμματά της εἰς τόν οὐρανόν καί εἶπε· «Κύριε καί Θεέ μου σύ ὅστις εἶπας εἰς τόν Ἀβραάμ και τήν Σάρραν· Ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου, καί ἐκ τῆς συγγενείας σου, καί δεῦρο εἰς γῆν, ἥν ἄν σοι δείξω, Σύ καί τώρα ὁδήγησον ἡμᾶς εἰς τόν φόβον σου. Διότι ἰδού ἡμεῖς ἀφήσαμεν διά τό ὄνομά σου ἀνοικτήν τήν οἰκίαν μας καί ἐφύγομεν, λοιπόν μή κλείσῃς εἰς ἡμᾶς τήν θύραν τῆς βασιλείας σου». Κλαύσαντες δέ καί οἱ δύο, ἀνεχώρησαν ἀπό τήν πατρίδα των.
Φθάσαντες δέ εἰς τά Ἱεροσόλυμα, ἐπροσκύνησαν τούς ἁγίους τόπους. Καί ἐκεῖ ἀντάμωσαν πολλούς πατέρες ὁσίους. Φεύγοντες δέ ἀπό ἐκεῖ, ὑπῆγον καί οἱ δύο εἰς τήν Αἴγυπτον (ἤτοι εἰς τό Μισῆρι) πρός τόν ἐξάκουστον ἀββᾶν Δανιήλ. Καί ἐπειδή ἐφανέρωσαν εἰς αὐτόν τόν σκοπόν των, καί τόν παρεκάλεσαν νά τούς ὁδηγήσῃ εἰς ὁδόν σωτηρίας, διά τοῦτο ὁ ὅσιος τήν μέν Ἀθανασίαν ἀπέστειλεν εἰς τό γυναικεῖον μοναστήριον τῶν Ταββεννησιωτῶν, τόν δέ Ἀνδρόνικον ἐκράτησε πλησίον του καί τόν ἔνδυσε τό ἀγγελικόν σχῆμα τῶν μοναχῶν· ὅθεν καί ἔμεινεν εἰς τήν ὑποταγήν του δώδεκα ὁλοκλήρους χρόνους. Ἀφοῦ δέ οἱ δώδεκα χρόνοι ἐπέρασαν, παρεκάλεσεν ὁ Ἀνδρόνικος τόν Ἀββᾶν Δανιήλ νά τοῦ δώσῃ ἄδειαν νά ὑπάγῃ πάλιν εἰς τά Ἱεροσόλυμα, διά νά προσκυνήσῃ καί δεύτερον τούς ἁγίους τόπους, ὁ δέ Ἀββᾶς Δανιήλ, ποιήσας εὐχήν, ἀπέλυσεν αὐτόν. Περιπατῶν δέ ὁ ὅσιος Ἀνδρόνικος εἰς τόν δρόμον τοῦ Μυσηρίου, ἐκάθισεν ὑποκάτω εἰς δένδρον, διά νά ἀναψύξῃ ὀλίγον ἀπό τό καῦμα· καί ἰδού κατ᾿ οἰκονομίαν Θεοῦ, ἦλθεν ἐκεῖ καί ἡ γυνή του Ἀθανασία, ἥτις ἀπήρχετο καί αὐτή εἰς τά Ἱεροσόλυμα μέ σχῆμα ἀνδρικόν ὡσάν μοναχός, μετονομασθεῖσα Ἀθανάσιος. Καί ἀφοῦ ἐχαιρέτησεν ὁ εἷς τόν ἄλλον, ἡ μέν Ἀθανασία ἐγνώρισε τόν Ἀνδρόνικον, ὁ δέ Ἀνδρόνικος δέν ἐγνώρισε τήν Ἀθανασίαν, ἐπειδή καί ἐμαράνθη τό κάλλος αὐτῆς ἀπό τήν πολλήν ἄσκησιν καί ἐφαίνετο ὡσάν αἰθίοψ (ἀράπης).
Τότε λέγει ἡ Ἀθανασία πρός τόν Ἀνδρόνικον· ποῦ ὑπάγεις, αὐθέντα μου ἀββᾶ; Ὁ Ἀνδρόνικος ἀπεκρίθη· εἰς τούς ἁγίους τόπους. Λέγει αὐτῷ ἐκείνη· Ἐκεῖ θέλω νά ὑπάγω καί ἐγώ. Τῆς λέγει πάλιν ἐκεῖνος· Θέλεις νά περιπατῶμεν καί οἱ δύο ὁμοῦ; Λέγει ἡ Ἀθανασία· Ναί, καθώς ὁρίζεις· πλήν νά περιπατήσωμεν εἰς τόν δρόμον μέ σιωπήν ὡς ἄν νά μή εἶμαι ἐγώ μετά σοῦ. Τότε καί ὁ Ἀνδρόνικος λέγει· Καθώς ὁρίζεις, ἄς ὑπάγωμεν σιωπῶντες. Πάλιν ἡ Ἀθανασία τόν ἐρωτᾷ· Δέν εἶσαι μαθητής τοῦ ἀββᾶ Δανιήλ; ἀποκρίνεται ὁ Ἀνδρόνικος, ναί. Λέγει αὐτῷ ἐκείνη, δέν ὀνομάζεσαι Ἀνδρόνικος; ἀπεκρίθη αὐτῇ, ναί. Ἡ Ἀθανασία εἶπεν· Αἱ εὐχαί τοῦ γέροντος εἴθε νά μᾶς συνοδεύουν εἰς τόν δρόμον μας. Λέγει ὁ Ἀνδρόνικος· Γένοιτο! Ἀμήν.
Μέ τοιοῦτον τρόπον λοιπόν ἐπῆγαν σιωπῶντες καί οἱ δύο εἰς Ἱερουσαλήμ. Καί ἀφοῦ ἐπροσκύνησαν τούς ἁγίους τόπους, πάλιν σιωπῶντες ἐγύρισαν μαζί εἰς τήν Ἀλεξάνδρειαν. (Ἰερουσαλήμ-Ἀλεξάνδρεια, θέλει ἑνάμιση μήνα νά περπατᾶς.) Τότε ἡ Ἀθανασία ἠρώτησε τόν Ἀνδρόνικον· Θέλεις νά μείνωμεν μαζί εἰς ἕν κελλίον; ἀπεκρίθη ὁ Ἀνδρόνικος· Ὡς ὁρίζεις, ἄς μείνωμεν, πλήν θέλω πρῶτον νά ὑπάγω εἰς τόν γέροντά μου καί νά ζητήσω τήν ἄδειαν καί τήν εὐχήν του. Ἐκείνη εἶπεν· Ὕπαγε καί σέ προσμένω εἰς τόν τόπον τόν καλούμενον Ὀκτωκαιδέκατον· καί ἐάν ὑποφέρῃς νά μένῃς μετ᾿ ἐμοῦ σιωπηλῶς, καθώς ἐπεριπατήσαμεν καί ἐπήγαμεν εἰς Ἱεροσόλυμα καί ἀπό ἐκεῖ ἤλθομεν πάλιν ἐδῶ, καλῶς, ἐλθέ· ἄν δέ δέν ὑποφέρῃς νά σιωπᾷς, μή ἔλθῃς. Ὁ δέ Ἀνδρόνικος ἀπελθών εἰς τόν γέροντά του τόν Ἀββᾶν Δανιήλ, τοῦ ἐφανέρωσε τήν ὑπόθεσιν· ὁ δέ γέρων ἐγνώρισεν ἀπό τούς λόγους τοῦ Ἀνδρονίκου, ὅτι ἦτο εἰς μεγάλην προκοπήν ἀρετῆς ὁ Ἀθανάσιος (δηλαδή ἡ Ἀθανασία.) Ὅθεν τοῦ ἔδωκε τήν ἄδειαν, καί εἶπεν αὐτῷ· Ὕπαγε, ἀγάπα τήν σιωπήν καί μεῖνον μέ τόν ἀδελφόν, ἐπειδή αὐτός εἶναι τῇ ἀληθείᾳ μοναχός, καθώς πρέπει νά εἶναι ὁ μοναχός. Τότε ἐπιστρέψας ὁ Ἀνδρόνικος, ἔμεινεν ὁμοῦ μέ τήν Ἀθανασίαν δώδεκα χρόνους, χωρίς νά γνωρίσῃ ὅτι αὐτή εἶναι ἡ σύζυγός του.
Πολλάκις δέ ἤρχετο ὁ ἀββᾶς Δανιήλ εἰς ἐπίσκεψιν αὐτῶν, καί συνομιλῶν, ἐσυμβούλευεν αὐτούς περί ὠφελείας ψυχῆς. Μίαν φοράν δέ ἔτυχε καί ἐπῆγε πάλιν ὁ Ἀββᾶς Δανιήλ καί τούς ἀντάμωσε, καί ἀφοῦ ἐλάλησεν ἱκανῶς τά πρέποντα, τούς ἀπεχαιρέτησε καί ἐγύριζεν εἰς τό κελλίον του. Τότε ἔτρεξεν ὀπίσω του ὁ ὅσιος Ἀνδρόνικος καί φθάσας αὐτόν τοῦ εἶπεν· Ὁ ἀββᾶς Ἀθανάσιος ἠσθένησε καί εἶναι διά νά ὑπάγῃ πρός Κύριον. Ὁ δέ γέρων ἐγύρισεν ὀπίσω καί εὗρε τόν Ἀθανάσιον πάσχοντα ἀπό θέρμην, ὅστις βλέπων τόν γέροντα ἤρχισε νά κλαίῃ. Ὁ δέ γέρων τοῦ λέγει· ἀντί νά χαρῇς, διότι ὑπάγεις νά ἀπολαύσῃς τόν Θεόν, σύ κλαίεις;
ὁ δέ εἶπε· Δέν κλαίω δι᾿ ἐμέ, ἀλλά διά τόν ἀββᾶν Ἀνδρόνικον· ὅθεν παρακαλῶ σε ποίησον εὐχήν, καί ἀφοῦ μέ θάψῃς, ἐξέτασον πλησίον εἰς τήν κεφαλήν μου, καί θά εὕρῃς πινακίδιον γεγραμμένον, καί ἀναγνώσας αὐτό δός το καί εἰς τόν ἀββᾶν Ἀνδρόνικον.
Ἐποίησαν λοιπόν εὐχήν καί οἱ τρεῖς, καί ἐκοινώνησε τά ἄχραντα μυστήρια ἡ μακαρία Ἀθανασία καί οὕτως ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ. Καί τότε εὗρεν ὁ ἀββᾶς Δανιήλ τό πινακίδιον (ἕνα χαρτάκι δηλαδή θά λέγαμε) καί τό ἀνέγνωσε καί ἐκ τούτου ἐγνώρισεν, ὅτι ἦτο ἡ γυνή τοῦ Ἀνδρονίκου, ἡ ἀοίδιμος Ἀθανασία. Ἐπληροφορήθησαν δέ τοῦτο, καί ὅτε ἐκήδευον αὐτήν, διότι εὑρέθη οὐχί ἀνήρ, ἀλλά γυνή· ἠκούσθη δέ τοῦτο εἰς ὅλην τήν Λαύραν. Ὅθεν ἔστειλεν ὁ ἀββᾶς Δανιήλ εἴδησιν εἰς τούς ἀδελφούς καί συνέτρεξαν ὅλοι οἱ πατέρες οἱ κατοικοῦντες εἰς τήν ἐσωτέραν ἔρημον καί ὅλαι αἱ Λαῦραι καί τά Μοναστήρια τῆς Ἀλεξανδρείας, καί ὅλη ἡ πόλις καί ὅλη ἡ Σκήτη συνήχθησαν είς τόν ἐνταφιασμόν της. Οἱ δέ σκητιῶται ἐφόρουν ὅλοι λευκά φορέματα, διότι τοιαύτην συνήθειαν εἶχον εἰς τήν Σκήτην νά λευκοφοροῦν ὅταν ἐνεταφίαζον τούς ἀδελφούς.
Οἱ δέ σκητιῶται ἐφόρουν ὅλοι λευκά φορέματα. Παρακαλῶ νά τό προσέξουμε αὐτό. Δέν ταιριάζουν τά μαῦρα πού φοροῦν καί χριστιανοί ἀκόμη, ὅταν κάποιος φεύγει ἀπό τόν κόσμο· δέν ταιριάζουν. Γιά κοινωνικούς λόγους βέβαια ἄς τά φορέσει κανείς μερικές ἡμέρες, μετά ὅμως καλό εἶναι νά τά βγάζει.
Οἱ δέ σκητιῶται ἐφόρουν ὅλοι λευκά φορέματα διότι τοιαύτην συνήθειαν εἶχον εἰς τήν Σκήτην νά λευκοφοροῦν ὅταν ἐνεταφίαζον τούς ἀδελφούς, ὡς νικητάς τῶν τριῶν ἐχθρῶν, σαρκός καί κόσμου καί κοσμοκράτορος, ἤτοι τοῦ διαβόλου.
Τρεῖς εἶναι οἱ βασικοί ἐχθροί: ὁ διάβολος, ὁ κόσμος καί ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός μας.
Κομίσαντες λοιπόν μετά βαΐων καί κλάδων τό τίμιον λείψανον τῆς μακαρίας Ἀθανασίας, τό ἐνεταφίασαν μετά πολλῆς εὐλαβείας, δοξάζοντες τόν Θεόν, ὅτι ἔδωκεν εἰς τήν ἁγίαν τόσην πολλήν ὑπομονήν.
Ἄν θέλεις νά προκόψεις, πρέπει νά ξεπεράσεις τόν ἑαυτό σου
Ἐδῶ νά προσέξουμε ὅτι δέν ἐνήργησε ἔτσι τυχαῖα αὐτή ἡ γυναίκα. Καί δέν εἶχε κάποιον εἰδικό λόγο, ὅπως ἄλλες γυναῖκες, πού πῆγαν σέ ἀνδρικό μοναστήρι.
Πάντως, μέ αὐτόν τόν τρόπο ξεπέρασε τή φύση της. Ξεπέρασε δηλαδή ὅλη τή γυναικεία εὐαισθησία μέ τήν καλή ἔννοια. Ὅπως ἔχουμε πεῖ, ὥς ἕνα σημεῖο αὐτή ἡ εὐαισθησία πού ἔχει ἡ γυναίκα εἶναι κάτι καλό. Μοιάζει νά εἶναι πιό θρησκευτική, πιό φιλακόλουθη ἀπό τόν ἄνδρα, μοιάζει νά εἶναι πιό χριστιανή, ἀλλά φθάνει ὥς ἕνα σημεῖο. Ἀπό ἕνα σημεῖο καί πέρα πρέπει νά ξεπεράσει τή φύση της καί νά ἔχει ὄντως ἀνδρεῖο φρόνημα. Καί ἡ καθεμιά ἀπό τίς γυναῖκες πού ἀσκήτεψαν, φωτιζόμενη ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο διάλεξε τί θά ἔκανε.
Ἐδῶ λοιπόν ἡ ἁγία Ἀθανασία ἔκανε αὐτό: ἔζησε μέ σιωπή κοντά στόν ἄνδρα της, τόν πρώην σύζυγό της. Πάλεψε μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό της, ἀγωνίστηκε καί ξεπέρασε τή γυναικεία φύση της. Νά γνωρίζουμε ὅτι ξεπερνώντας κάτι συγκεκριμένο, ξεπερνοῦμε τόν ἑαυτό μας. Ὅλοι οἱ χριστιανοί στίς ἡμέρες μας –δέν θά ἀναφερθοῦμε μόνο στίς γυναῖκες ἀλλά σέ ὅλους– ἐξ ὅσων βλέπουμε καί ἐξ ὅσων καταλαβαίνουμε, εἶναι χριστιανοί τοῦ γλυκοῦ νεροῦ. Πολύ σπάνια νά βρεθεῖ κάποιος ὁ ὁποῖος ἔχει τό κουράγιο νά ξεπεράσει τόν ἑαυτό του, νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του· πολύ σπάνια.
Ἅμα ἔχεις διάθεση, θά σοῦ δείξει ὁ Θεός τί νά κάνεις. Ὅπως φώτιζε ὅλες αὐτές τίς ψυχές ὁ Θεός, κι ἐσένα θά σέ φωτίσει, θά σοῦ δείξει. Ἀλλά γιά νά μή σοῦ δείχνει, σημαίνει ὅτι δέν ἔχεις διάθεση. Πάρα πολλές ψυχές –καλές κατά τά ἄλλα– βουλιάζουν, πνίγονται μέσα στά χούγια τους, στά καμώματά τους, μέσα στή φιλαυτία τους, στό ἐγώ τους, μέσα στά πράγματα πού τά θεωροῦν ἀτού τους, καί τελικά δέν προοδεύουν.
Ἄν θέλεις νά προκόψεις, πρέπει καλά-καλά μέσα σου νά δεῖς καί νά τό πιστέψεις ὅτι πρέπει νά ξεπεράσεις τόν ἑαυτό σου. Αὐτό καθόλου δέν σημαίνει ὅτι ἕνας οἰκογενειάρχης θά ἀφήσει τά παιδιά του καί θά διαλύσει τήν οἰκογένεια του· ὄχι. Ὁ Θεός θέλει τόν ἑαυτό μας νά ἀπαρνηθοῦμε· ὄχι τούς ἄλλους.
Ἔμεινε δέ ἐκεῖ ὁ ἀββᾶς Δανιήλ διά νά κάμῃ τά ἕβδομα μνημόσυνα τῆς ὁσίας, καί μετά ταῦτα ἠθέλησε νά παραλάβῃ μεθ᾿ ἑαυτοῦ τόν ἀββᾶν Ἀνδρόνικον· ὁ δέ Ἀνδρόνικος δέν ἠθέλησε, λέγων· ἐδῶ θέλω ἀποθάνει καί ἐγώ μετά τῆς κυρίας μου Ἀθανασίας, καί οὕτως ἀποχαιρετήσας αὐτόν ὁ γέρων, ἀνεχώρησε. Κατόπιν δέ φθάνει εἷς ἀδελφός τόν γέροντα καί λέγει αὐτῷ· ὁ ἀββᾶς Ἀνδρόνικος ἀσθενεῖ ἀπό θέρμην. (Ἦταν ἡ ἐλονοσία τότε, καί θέριζε τόν κόσμο.) Καί εὐθύς στέλλει ὁ ἀββᾶς Δανιήλ εἰς τούς ἀδελφούς τῆς Σκήτης μήνυμα, λέγων· Ὁ ἀββᾶς Ἀνδρόνικος ἀκολουθεῖ εἰς τόν ἀββᾶν Ἀθανάσιον καί λοιπόν συνάχθητε. Ὅθεν συνέτρεξαν, καί κατέφθασαν αὐτόν ζωντανόν, καί ἀφοῦ ἐζήτησαν ὅλοι οἱ πατέρες καί ἔλαβον τήν εὐλογίαν του, τότε ὁ ἀοίδιμος ἀπεκοιμήθη ἐν Κυρίῳ.
Ἔγινε δέ φιλονεικία καί ἀντίστασις περί τοῦ λειψάνου τοῦ
Ἀνδρονίκου, ποῖοι νά τό πάρουν, οἱ ἐν τῷ τόπῳ τοῦ Ὀκτωκαιδεκάτου κατοικοῦντες, ἤ οἱ σκητιῶται. Μόλις δέ καί μετά βίας κατέπαυσεν ὁ ἀββᾶς Δανιήλ τήν φιλονεικίαν αὐτῶν, εἰπών, ὅτι πρέπει νά ἐνταφιασθῇ ἐκεῖ εἰς τό Ὀκτωκαιδέκατον ὁμοῦ μέ τόν συναγωνιστήν του, τήν ὁσίαν Ἀθανασίαν λέγω. Καί οὕτως ἐνεταφίασαν αὐτόν ἐκεῖ, δοξάζοντες τόν ἐπί πάντων Θεόν. Ἀμήν.
Νά δοῦμε ἀκριβῶς τί εἴμαστε καί νά τό ἀπαρνηθοῦμε αὐτό
Τό δίστιχο πρίν τό συναξάρι τῶν ἁγίων λέει: Σύσκηνον Ἀνδρόνικος Ἀθανασίαν κόσμῳ τ᾿ ἐν ἀσκήσει τε κἄν πόλῳ ἔχει. Νά, λοιπόν, πού οἱ δύο ἅγιοι εἶναι μαζί καί στήν κοσμική καί στήν ἀσκητική ζωή καί στόν οὐρανό, ἀλλά κατά ἕναν τρόπο πού ὁ Θεός οἰκονομεῖ καί ὄχι ὅπως θέλουν οἱ ἄνθρωποι. Ἄκουσε ὁ Θεός τήν προσευχή τοῦ ἁγίου καί προσεβλήθη καί αὐτός ἀμέσως ἀπό ἀσθένεια, ἐκοιμήθη καί ἐνεταφιάσθη ἐκεῖ.
Ὅποιος τώρα τά διαβάσει αὐτά ἤ τά ἀκούσει καί δέν τά πάρει μόνο σάν μιά καλή ἱστορία πού θά τόν συγκινήσει –ὄχι βέβαια ὅτι θά τά περιφρονήσει καί θά τά θεωρήσει παραμύθια– ὅποιος δέν θά κάνει ἁπλῶς μόνο αὐτό, νά συγκινηθεῖ, ἀλλά θά δεχθεῖ ὅλη αὐτή τήν ἀλήθεια τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ μέσα στήν ψυχή του, τήν ἀλήθεια πού ὁ Θεός ἔχει γιά τόν καθένα μας, πολύ θά ὠφεληθεῖ.
Ξέρει ὁ Θεός τί θέλει ἀπό τόν καθένα μας καί μπορεῖ νά τά φέρει ἔτσι, ὥστε νά δείξει στόν καθένα μας τόν δρόμο. Τόν δρόμο ὄχι τόσο γιά νά κάνουμε τό ἄλφα ἤ τό βῆτα, ὅσο κυρίως γιά νά δοῦμε μέσα μας τί εἴμαστε καί νά τό ἀπαρνηθοῦμε καί νά ἀφεθοῦμε στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Θεός θά μᾶς ὁδηγήσει.
Σύν τοῖς ἄλλοις εἶναι νά κλαίει κανείς. Βέβαια κλαίει πρῶτα γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά ὕστερα καί γιά τούς ἄλλους. Μπορεῖ κανείς νά πάθει, καθώς βλέπει ψυχές νά ἔχουν μεσάνυχτα. Καλές κατά τά ἄλλα ψυχές, πρόθυμες, κάνουν χριστιανικά πράγματα, χριστιανικά καθήκοντα, ἀλλά ἔχουν μεσάνυχτα.
Πῶς ἦταν παλιά τό μωράκι τυλιγμένο μέ τίς φασκιές –τό ἔσφιγγαν κιόλας ἀρκετά, καθώς τοῦ μάζευαν τά χεράκια του, τά ποδαράκια του, καί εἶχε μάθει ἔτσι πού πολλές φορές ἔπρεπε νά τό φασκιώσουν, γιά νά νιώσει βολεμένο καί νά μήν κλαίει– ἔτσι εἶναι οἱ ψυχές φασκιωμένες μέ τά θελήματά τους, τίς ἀδυναμίες τους, τή φιλαυτία τους. Ὁ κόσμος ὁ πολύς δέν ξέρει. Ἐπιτρέπεται ὅμως οἱ χριστιανοί νά μήν ξέρουν καί νά μήν ἔχουν λίγο κουράγιο νά ἀπαρνηθοῦν τόν ἑαυτό τους;
Νά λάβουμε ὑπ᾿ ὄψιν μας πώς ὅ,τι κι ἄν ἔχει ἐπιτρέψει ὁ Θεός νά ἔχουμε –μπορεῖ νά ἔχει κανείς σοβαρά ἐλαττώματα ἤ καί ἀρρωστημένες καταστάσεις– δέν τό ἐπέτρεψε τυχαῖα. Ὁ Θεός τά οἰκονόμησε ἔτσι γιά τό καλό σου, γιά νά σωθεῖς. Ἄν τά πάρεις ζεστά τά πράγματα καί παραδοθεῖς στόν Θεό, ξέρει νά σέ ὁδηγήσει καί, καθώς θά σέ γιατρεύει ἀπό τά ἐλαττώματά σου, ὄντως θά γιατρευτεῖς βαθύτερα ἀπό τή φιλαυτία σου.
Καί νά διορθώσει μόνος του κανείς κάποια ἐλαττώματα –πού εἶναι ἐκδηλώσεις τῆς φιλαυτίας– ἡ φιλαυτία μένει. Ὅπως βγαίνουν χορταράκια ἀπό δῶ καί ἀπό κεῖ καί τά κόβεις, ἀλλά ἡ ρίζα μέσα στό χῶμα μένει. Καί ὁ Θεός ἐπιτρέπει νά ἔχει κανείς χοντρά, ἄγρια ἐλαττώματα ἤ ἀρρωστημένες καταστάσεις, γιά νά τό πάρει ἀπόφαση νά παραδοθεῖ στόν Θεό, γιά νά τόν γιατρέψει.
Νά ἀποφασίσεις νά ἀπαρνηθεῖς τόν ἑαυτό σου
Νομίζω ὅτι ὁ Θεός τά οἰκονομεῖ ἔτσι ἐδῶ, ὥστε νά λέμε καί τά μέν καί τά δέ. Προσέξτε νά δεῖτε. Ἅμα καταλάβει κανείς καί κυρίως ἅμα θελήσει νά τά δεῖ τά πράγματα ὅπως εἶναι καί νά ἐνεργήσει σωστά, γιατρεύεται. Καθώς λοιπόν ἔχεις ἄγρια πάθη καί ἀθεράπευτες ἀρρωστημένες καταστάσεις, ὅταν τό πάρεις ἔτσι, ὅτι ὁ Θεός τά ἐπέτρεψε αὐτά καί δέν σέ ἀφήνει σέ χλωρό κλαρί, τότε θέλεις δέν θέλεις, κάτι θά πρέπει νά κάνεις. Τί νά κάνεις; Νά ἀποφασίσεις νά ἀπαρνηθεῖς τόν ἑαυτό σου.
Ἐξ ὅσων ἐγώ βλέπω καί καταλαβαίνω, γιά τίς ψυχές πού ἔχουν τέτοιες καταστάσεις, αὐτά τά πράγματα εἶναι ὅ,τι χρειάζεται γιά τή σωτηρία τους. Αὐτά ὅλα εἶναι –ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε– «ὡραῖα» καί «καλά», γιατί σέ βοηθοῦν νά δεῖς καλά τόν ἑαυτό σου καί νά πεῖς: «Εἶμαι ἐγώ χριστιανός μέ τέτοια πάθη, μέ θυμούς, μέ πείσματα, μέ ἀντιδράσεις, μέ κακίες, μέ ζήλιες, ἤ ἔτσι πού ἀφήνομαι στά ἀρρωστημένα πράγματα πού ἔχω;» Ὁπότε παίρνει κανείς στά σοβαρά τό νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του, τή φιλαυτία πού ἔχει βαθιά μέσα του. Καί –ὤ τοῦ θαύματος!– γιατρεύεται.
Καί βλέπει κανείς ὅτι αὐτά πού τόν βοήθησαν νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του εἶναι ἐκεῖνα πού, κατά κάποιον τρόπο, τόν τυράννησαν στή ζωή, ἀλλά καί τόν ἐξέθεταν σέ τρίτους. Διότι, ὅταν εἶσαι ἀρρωστημένος τύπος, ὅταν ἔχεις χοντρά ἐλαττώματα, ἐκτίθεσαι στούς ἄλλους. Ὅσο κι ἄν δέν θέλεις νά τό καταλάβεις, ὅσο κι ἄν αὐτοδικαιώνεσαι, κάποιες ὧρες πού εἶσαι μόνος μέ μόνο τόν ἑαυτό σου βλέπεις πόσο ἐκτίθεσαι. Καί λέει κανείς: «Πάλι ἔκανα χοντρά πράγματα, πάλι ἐκδηλώθηκα ὅπως ἐκδηλώθηκα».
Αὐτά ὅλα λοιπόν, ἄν ἔχεις καλή προαίρεση, σέ βοηθοῦν νά πάρεις τή μεγάλη ἀπόφαση –καί ὁ Θεός ἐκεῖ παρών εἶναι· θά σέ βοηθήσει– νά ἀπαρνηθεῖς τόν ἑαυτό σου, νά ἀπαρνηθεῖς τή φιλαυτία, πού ἔχεις βαθιά μέσα σου. Ὁπότε γιατρεύεσαι καί λές: «Θεέ μου, ἄν δέν εἶχες ἐπιτρέψει νά ἔχω αὐτά τά χοντρά πράγματα, ἐγώ δέν θά καταλάβαινα τίποτε. Καί μέ βοήθησαν αὐτά νά πάρω τήν ἀπόφαση νά ἀπαρνηθῶ τόν κακό ἑαυτό μου».
9-10-2001